"Ludowcy". Cz. II

W grudniu nadal PUBP werbował agentów i informatorów w strukturach PSL’u, by przyspieszyć delegalizację jeszcze funkcjonujących kół terenowych. Presja była tak silna, że członkowie PSL’u porzucali swą partię, przechodząc do innych lub zaprzestawali działalności, choć jeszcze na początku 1947 r. utrzymywały się „nastroje mikołajczykowskie”.

Niszczeniu PSL towarzyszył wzrost aktywności SL, partii współpracującej z komunistami. 18 grudnia 1946 r. odbył się zjazd powiatowy SL połączony z uroczystym poświęceniem sztandaru. 1 czerwca 1947 r. zarząd powiatowy składał się z Antoniego Metynowskiego (prezes), Józefa Bareły (I wiceprezes), Stanisława Ziółkowskiego
(II wiceprezes), Waleriana Krechowicza (sekretarz) i Leona Lutostańskiego (skarbnik). W styczniu 1947 r. SL miało 2.564 członków, w kwietniu tego roku – 1.541, a w grudniu – 2.072.

Z lutego 1948 r. mamy dokładniejsze dane o SL, pochodzące z górowskiej PPR.

„S.L. na terenie powiatu jest dość liczną organizacją, liczy 1 064 członków, jednak nie jest ujęte w ścisłe ramy organizacyjne, jest organizacją rozluźnioną. Koła S.L. na terenie powiatu nie są zorganizowane.

S.L. było organizowane w następujący sposób: Starosta Orczykowski, czł. S.L., jak również obecny Prezes Metynowski Antoni zajeżdżali na daną gromadę w powiecie, zapisali daną ilość czł. zostawiając ich bez opieki i łączności z Władzami Powiatowymi. Tak że ogólny charakter tej organizacji jest płynny i ujęty organizacyjnie S.L. na terenie powiatu jest dość w dużym stopniu zaśmiecony elementami mikołajczykowskimi i na tym odcinku Władze powiatowego zarządu nie przeprowadzają akcji społeczno-uświadamiającej w celu stawiania tych ludzi na platformie obecnej rzeczywistości.

Jako przykład charakteryzujący podajemy gminy: Wielki Rudziczyn [Rudna Wielka], gdzie za czasów istnienia P.S.L. gmina ta była najwięcej zorganizowana w tym stronnictwie, obecnie wszystek element kułacki znajduje się w SL, co w pewnym stopniu utrudnia nam współpracę, jednak aktywność naszej organizacji stara się stawiać człon. S.L. na platformie współpracy.

Jednocześnie podajemy za przykład obecnych człon. S.L. dawnych działaczy P.S.L. ob. Starczewski Wójt gm. Wielki Rudziczyn [Rudna Wielka], ob. Wojciechowski Marcin z grom. Zaułek [Sułów Mały], ob. Szymczak Piotr z gromady Zaułek [Sułów Mały] łamią współpracę z naszą organizacją.

Drugim przykładem jest gmina Czernina. Ob. dawny człon. P.S.L. Bogdanowicz.
Współpraca na szczeblu powiatowym układa się dobrze, jednak pewni członkowie Pow. Władz. S.L. prowadzą w pewnym stopniu politykę współpracy zamaskowaną. W oczy są w pewnym stopniu za dobrzy, a za plecami trochę kręcą, jednak na każdym kroku wykręty te staramy się wyławiać i naprowadzamy ich z powrotem na ścisłą platformę współpracy.
Do pozytywnych działaczy S.L. można zaliczyć Ob. Skórski Mieczysław, Starosta Górowski. Ob. Metynowski Antoni, obecny Prezes Pow. Zarz. S.L.. Pozostali Powiatowi Działacze jak: Ob. Lutostański naczelnik P.U.R., Doktor Weterynarii ob. Golicz, ob. Kopacz Hieronim są w stosunku negatywnym. W ogóle Aktyw pow. SL nie przejawia czynnej pracy organizacyjnej, tak że nazywają się tylko eseleowcami i tylko biorą udział w poszczególnych Komisjach powiatowych, w posiedzeniach P.R.N. i poszczególnych Komisjach P.R.N.

Baza społeczna S.L-u na wsi składa się z części elementu kułackiego, średniorolnego i małej części małorolnych. Sytuacja polityczna na wsi w powiecie jest pozytywna, jedynie są pewne przejawy szeptanej propagandy po linii orientacji politycznej zachodu, jednak te przejawy są, że tak można nazwać, rzadkością, nie mają szerszego zasięgu.”

Wielokrotnie komuniści wskazywali, że w szeregach SL znaleźli schronienie byli członkowie PSL, którzy przeciwstawiają się współpracy z PPR. Wchłonięcie PPS’u przez PPR poprzedziła czystka. Podobną przeprowadzono w SL. Wówczas „współpraca” między PZPR i SL przebiegała w jak najściślejszym porozumieniu, m. in. dotyczyło to wyborów do spółdzielni „Samopomocy Chłopskiej”, kongresu zjednoczeniowego PPR i PPS, akcji żniwnej (w 1949 r.), pomocy PGR’om, itd.

„Obydwie partie w związku z mającym w bm. miejsce »2 cudem lubelskim« przeprowadzały na terenie miasta i poszczególnych gromad masówki, w których frekwencja była dosyć duża a które miały na celu otworzenie oczu wszystkim tym, którzy dali się zasugerować zresztą dość nikłym plotkom, jakie przeniknęły na teren powiatu! Należy tu zaznaczyć, iż wiadomość o »cudzie lubelskim« na terenie tut. powiatu przeminęła bez specjalnego oddźwięku. Nie zauważono także by ktoś w związku z »cudem lubelskim« wyjeżdżał do Lublina”.

Lokalne władze PZPR współpracę z SL określały jako harmonijną. Doszło do tego, że przygotowania do „zjednoczenia ruchu ludowego” (połączenie SL i resztek PSL’u) były czynione wspólnie przez obie partie. W listopadzie 1949 r. na zebraniach partyjnych omawiano znaczenie i cele tego „zjednoczenia”.

20 listopada 1949 r. SL w powiecie górowskim liczyło 258 członków z legitymacjami stałymi i 880 z legitymacjami tymczasowymi. Podczas „kongresu zjednoczeniowego” SL i PSL członkiem Rady Naczelnej ZSL wybrano A. Metynowskiego.

11 grudnia 1949 r. Powiatowy Komitet Wykonawczy w Górze składał się z A. Metynowskiego (prezes), Stanisława Romanowskiego (I wiceprezes), Józefa Bareły (II wiceprezes), Stanisława Krechowicza (sekretarz) i Kazimierza Arciszewskiego (skarbnik) .

Autor: Mirosław Żłobiński